Co2 Tabel

Zoals al eerder aangegeven is de KH een indicatie voor het aantal HCO3 ionen. De bovengenoemde grafiek kun je dus ook zien als de verhouding (dus in %) tussen CO2 en de KH bij verschillende pH waarden. Bij lage pH waarden naar verhouding veel CO2 en lage KH (weinig HCO3). Bij hoge pH naar verhouding weinig CO2 en hoge KH (veel HCO3)

Als we dan de CO2 en de KH niet in verhouding maar in vaste, absolute waarden bekijken dan krijgen we de onderstaande grafiek te zien. Ook hier zien we weer duidelijk dat veel CO2 en een lage KH een lage pH geeft.

In deze grafiek is ook mooi te zien dat bij hoge KH’s de CO2 lijnen steeds vlakker gaan lopen. Dit betekent dat bij hoge KH waarden een KH verandering een kleinere verandering in de pH te zien geeft dan bij lage KH waarden.

Even een voorbeeld (zie bovenstaande grafiek):
Van een KH van 1 naar KH=2 geeft bij een CO2 gehalte 10 mg/ltr (groene lijn) een pH stijging van 6,45 naar 6,75.
Een verschil van 0,3 pH.
Bij een KH van 19 naar 20 bij een CO2 gehalte van 10 mg/ltr krijgen we een pH stijging van 7,73 naar 7,75.
Een verschil van 0,02 pH.

We zien dus hoe groter de KH des te kleiner de pH schommelingen als de KH wat veranderd. Dus hoe hoger de KH des te stabieler is de pH ten opzichte van veranderingen in de KH. Dit is dus een mooi voorbeeld van de bufferwerking waar we het eerder over hadden!.

Het toedienen van een zuur zal de KH verminderen. Bij hogere KH’s zal het toedienen van zuren dus ook minder pH schommelingen geven. Bij lage KH’s kan het toedienen van zuren leiden tot een zeer sterk dalende pH!. Vanaf een KH van 3-4 en hoger beginnen de CO2 lijnen al aardig af te vlakken en zullen de pH schommelingen dus minder zijn. Vooral bij KH’s lager dan 2 beginnen de CO2 lijnen sterk te dalen. Onder een KH van 2 is het werken met zuren dus ook een kritische bezigheid!!

Valt er verder nog wat leuks over die grafiek te melden? Och ja hoor zat!!

In het vorige voorbeeld verdubbelden we de KH (bij constant CO2 gehalte) van 1 naar 2 en de pH steeg met 0,3 pH. Het grappige is nu dat dit altijd geldt!!! Elke verdubbeling of halvering in KH bij een constant CO2 gehalte geeft een verandering van 0,3 pH te zien!! Da’s dus best wel gemakkelijk in de praktijk als je zoiets weet.

 

Even weer een voorbeeld (zie bovenstaande grafiek):

De KH wordt door verversen met regenwater verlaagd van 10 naar 5. Het CO2 gehalte blijft 0,5 mg/ltr (paarse lijn) De pH zakt dan van 8,75 naar 8,45. Inderdaad een pH verschil van 0,3. Een halvering van de KH van 2 naar 1 bij 10 mg/ltr laat een zelfde verschil van 0,3 pH zien.

Dat verdubbelen (2x) of halveren(1/2X) van de KH een verschil in pH van 0,3 geeft wordt veroorzaakt door het logaritmische karakter van de pH. De logaritme van 2 is nl…..juist ja…0,3.

Laten we nu eens kijken wat er gebeurd als we het CO2 gehalte veranderen. Bij een KH van 2 verhogen we het CO2 gehalte van 10 naar 20 mg/ltr. We zien de pH dalen van 6,75 naar 6,45. Ook hier geeft dus een verdubbeling of halvering van het CO2 gehalte bij gelijke KH een verschil van 0,3 pH.

Kijken we naar het verloop van de lijnen tussen 0,5/10 en 20 mg/ltr dan zien we dat ze evenwijdig lopen. Er zit altijd een zelfde verschil in pH tussen twee lijnen van gelijke CO2. We zien dus dat het verhogen van het CO2 gehalte altijd een zelfde verhoging van pH te zien geeft. of dit nu bij lage of bij hoge KH gebeurd. Dus!!! een CO2 verhoging geeft onafhankelijk van de KH altijd een zelfde pH schommeling te zien!!

Vooral deze constatering over de CO2 is van belang…..Want dat betekend dus dat de veel gehoorde opmerking van een ineenstortende pH door het CO2 toevoegen bij lage KH’s gewoon niet korrekt is!!. Bij een bepaalde hoeveelheid toe te voegen CO2 daalt de pH net zoveel bij een KH van 1 als bij een KH van 20. Of met andere woorden. Als het toevoeren van 30 CO2 bellen per minuut bij een KH van 10 een pH daling van 0,4 geeft dan zullen diezelfde 30 bellen per minuut ook een pH daling van 0,4 te zien geven bij een KH van 2 of 3 of welke KH dan ook.

Nogmaals, het instorten van de pH is wel reeel als er bv een zuur wordt toegevoerd aan de bak!!!. Bij lage KH’s zal dan de KH naar 0 kunnen lopen en in de grafiek is dan goed te zien dat de pH dan sterk omlaag loopt bij een gelijkblijvend CO2 gehalte. Het is dus wel oppassen geblazen bij het toedienen van zuren bij lage KH’s!!!

De grafieken met die fraaie gekromde CO2 lijnen van hierboven kunnen we dan nog wat omwerken met getallen voor de CO2 gehaltes in plaats van CO2-lijnen. De grafiek wordt dus omgezet naar tabelvorm en dan krijgen we de alombekende pH-KH-CO2 tabel te zien zoals hieronder. Meer hierover op een volgende CO2 pagina. Nee ik ben nog niet klaar!! :-))