افرادی که در دوران ترک اعتیاد و ریکاوری به سر می‌برند، معمولا دچار بی‌حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد می‌شوند؛ بخش مهمی از این مساله، به فاصله گرفتن فرد از دوستانی مربوط میشود، که همچنان به مصرف مواد مخدر مشغول هستند! از این رو، یافتن راه‌ها و ترفندهایی که بتوانند خطر بازگشت شخص به سمت مصرف مواد یا الکل را از بین ببرد، اهمیت زیادی دارد. مصرف مواد مخدر و الکل، باعث میشود تا سیستم دوپامین مغز، به طور مصنوعی تحریک شده و هر رخداد یا مساله جالبی را کسل‌کننده نشان دهد!
در دوران ریکاوری ترک اعتیاد، مغز فرد به تدریج تغییر کرده و اصلاح میشود؛ به طوری که در نهایت مغز، مجددا می‌آموزد که هر چیزی غیر از مواد مخدر و الکل نیز جالب است. تا زمانی که این حالت حاصل گردد، احساس بی‌حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد در فرد غالب بوده و فرصت برای لغزش ایجاد می‌کند! معمولا آموزش یک کار جدید، مشغول شدن به چندین کار به صورت همزمان، کاهش مدت زمان بیکاری، سرگرم شدن با کتاب خواندن یا موسیقی و مواردی از این قبیل، می‌توانند به درمان افسردگی و بی‌حوصلگی بعد از ترک اعتیاد کمک کنند.
استفاده از مهارت‌های تنظیم هیجان
در طول دوره‌های ترک اعتیاد، افراد با تکنیک‌ها و مهارت‌های شناختی رفتاری آشنا می‌شوند، که در تنظیم احساسات و تحمل ناراحتی، به آن‌ها کمک می‌کنند. از این رو، هنگامی که فرد با مشکل بی‌حصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد مواجه میشود، باید بتواند از این مهارت‌ها استفاده کند. یکی از مهارت‌های شناختی رفتاری، توانایی مدیریت اضطراب، خشم و کسالت است! در واقع، شخص باید با ذهن آگاهی و از طریق به چالش کشیدن باورهای خود درباره یک موقعیت خاص، راهی برای نجات از حس ناخوشایند افسردگی پیدا کند!Eight Tips for Coping with Boredom in Addiction Recovery – Enlightened Solutions
بی حوصله شدن در دوران ریکاوری، نوعی تنش به حساب می‌آید، که باعث نارضایتی فرد از اتفاقات مختلف میشود؛ اما او می‌آموزد که این احساس را بدون قضاوت بررسی کرده، و یا کمتر از وجود آن ناراحت شود. در نهایت، شخص باید بتواند فرضیات معیوب خود را شناسایی و برطرف نماید؛ مثلا افکاری مانند «من باید همیشه درگیر و سرگرم باشم» را باید اصلاح کند!
فکر کردن درباره علت بی‌حوصلگی و کسالت
یکی از راه‌های درمان بی‌حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، این است که علت آن باید به طور دقیق شناسایی شود. در واقع بی‌حوصلگی معمولا یک احساس منفی به حساب می‌آید؛ اما هر نوع احساسی، همواره اطلاعاتی درباره قسمت‌های کمتر بیان شده ذهن ما در بردارد!
برای مثال، احساس افسردگی و بی‌حوصلگی بعد از ترک اعتیاد، می‌تواند بیانگر این باشد که شخص برای زمان خود، برنامه‌ریزی صحیح و درستی ندارد. یعنی او باید بتواند مجددا اولویت‌های خود را مشخص کرده و آن‌ها را ارزیابی نماید. در واقع، شاید بی‌حوصلگی در زمان ترک اعتیاد، به فرد بفهماند که باید خود را به چالش بکشد تا خلاقیتش شکوفا گردد؛ در این صورت، از بی‌حوصلگی نیز رهایی خواهد یافت.
دوری کردن از عوامل اتلاف وقت
بسیاری از ما، دست گرفتن گوشی تلفن همراه را در مواقع کسالت و بی‌حوصلگی، بهترین راهکار می‌دانیم؛ برای مثال، اگر قرار است دو دقیقه در صف بایستیم، همزمان چرخی در فیسبوک می‌زنیم. یا پشت چراغ قرمز، صفحه اینستاگرام را اسکرول می‌کنیم. در واقع، این یک راه حل ساده است که بی‌حوصلگی را بهبود می‌بخشد!
اما هنگام بی‌حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، ممکن است با وجود پیمایش شبکه‌های اجتماعی، رضایت چندانی از آن نداشته باشید. زیرا با این که از نظر فنی در حال انجام کار هستید، اما نتیجه مفیدی برایتان در بر ندارد. در چنین مواردی، باید حتما علت بی‌حوصلگی خود را شناسایی کرده و راه چاره‌ای بیندیشید؛ در غیر این صورت، ممکن است احساس افسردگی خود را تشدید کنید! شما می‌توانید قبل از آنکه به گوشی خود پناه ببرید، یک لیست از استراتژی‌های مدیریت بی‌حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد خود، تهیه کنید.
انجام چند کار به صورت همزمان
بسیاری از ما، برای انجام کارهای روزمره مانند کارهای خانه، نیاز به حوصله و اشتیاق داریم! معمولا به دلیل خسته‌کننده بودن این گونه کارها، انجام آن‌ها را به تعویق می‌اندازیم. با این حال، برای مقابله با این نوع احساسات، باید به نتیجه آن‌ها دقت کنیم. برای مثال، بهتر است به جای اینکه بی‌حوصله و کسل در گوشه اتاق بنشینیم، می‌توانیم با شستن ظروف و تمیز کردن آن‌ها، احساس بهتری پیدا کنیم. هر چند به نظر می‌رسد چنین نتیجه‌ای، چندان فریبنده به نظر نرسد؛ اما انجام آن می‌تواند بی‌حوصلگی و افسردگی را کاهش دهد.
ضمن این که گاهی شروع یک فعالیت ساده، می‌تواند خلاقیت فرد را تحریک کرده، و او را به سمت کاری جذاب‌تر سوق دهد. در این صورت، مدیریت و درمان بی‌حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، راحت‌تر انجام می‌گیرد.
شروع یک فعالیت جدید
پیش از این اشاره کردیم، که بی‌حوصله شدن می‌تواند یک سیگنال از سوی مغز، برای شروع یک کار جدید باشد! همیشه نباید برای رفع کسالت و بی‌حوصلگی، کارهای عادی و روزمره را انجام دهید. گاهی لازم است فعالیت‌های جدید و آموزش‌های نو را تجربه کنید، تا حس و حال بهتری به دست آورید.
البته منظور ما لزوما یک تغییر اساسی یا شگفت انگیز نیست؛ بلکه با برداشتن یک قدم کوچک و امتحان کردن یک رویداد جدید، مطمئنا احساس بهتری خواهید داشت. به بیان دیگر، با انتخاب یک چالش جدید و فاصله گرفتن از روال عادی، می‌توان دیدگاه تازه‌ای پیدا کرد، که در درمان بی‌حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد بسیار موثر خواهد بود.
مدیریت دقیق زمان
احساس کسالت و بی‌حوصله بودن در برخی زمان‌ها، اجتناب ناپذیر است؛ برای مثال، منتظر بودن در مطب پزشک یا انتظار برای ملاقات یک مدیر، می‌تواند کسل‌کننده باشد. اما اگر این احساس کسالت، به صورت طولانی مدت وجود دارد، باید در برنامه خود تجدید نظر کنید؛ زیرا این مساله نشان می‌دهد که مدیریت زمان شما مشکل دارد.
دقت کنید که منظور از مدیریت برنامه و زمان، یعنی شما بتوانید از عجله و استرس در امان بمانید و در عین حال، هیچ گونه زمان بیکاری طولانی مدتی نداشته باشید! این مساله به طور خاص، برای افرادی که در دوران ریکاوری بعد از ترک اعتیاد به سر می‌برند، اهمیت ویژه دارد.
برای رفع بی‌حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، چنانچه در یک بازه زمانی مشخص در طول هفته یا روز، این احساس در شما غالب میشود، یک کار جدید را برای آن بازه زمانی در نظر بگیرید؛ برای مثال، می‌توانید در آن بازه زمانی، در یک کلاس آشپزی، ورزشی، هنری یا آموزشی شرکت کنید.
انتخاب یک فعالیت پیش فرض پایدار
پیش از این اشاره کردیم که سرگرم شدن با گوشی تلفن همراه، یک تله به حساب می‌آید؛ بنابراین برای آنکه فعالیت مفیدتری را جایگزین آن کنید، می‌توانید یک کتاب سودمند، که به موضوع آن علاقه دارید را همراه داشته باشید. این کار به شما کمک می‌کند تا زمان‌های کسلی و افسردگی خود را با آموزش چیزهای جدید، به زمان مفید تبدیل کنید.
مرور واژگان یک زبان جدید، انجام بازی‌های تقویت حافظه یا مرور کردن یک درس آموزشی نیز، می‌توانند جایگزین خوبی باشند. هدف اصلی از مدیریت بی‌حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، این است که شما یک ایده جدید را بیاموزید، و کاری سازنده انجام دهید؛ حتی اگر آن را دوست نداشته باشید!
پایبند بودن به یک کار مشخص در زمان تعیین شده
بسیاری از ما، در هنگام کسالت و بی‌حوصلگی، تعداد زیادی کار و فعالیت را شروع کرده و آن را نیمه کاره رها می‌کنیم! برای مثال، ممکن است پس از خواندن دو صفحه کتاب، آن را کنار بگذاریم یا حتی یک بازی ویدیویی را به مدت چند دقیقه، انجام داده و در نهایت، آن را قطع کنیم. اگر دچار چنین مشکلی هستید، لازم است تنها یک فعالیت را انتخاب کرده و به آن پایبند شوید.Here Are 5 Ways You Can Cope with Boredom in Recovery (altaloma.com)
ممکن است در ابتدای کار برای تمرکز بیشتر، به چند دقیقه زمان نیاز داشته باشید؛ برای این کار، می‌توانید یک تایمر تنظیم کرده و برای مدت مثلا ۱۰ دقیقه یا بیشتر، تنها تمرکز خود را بر روی آن کار بگذارید؛ صرف نظر از اینکه چه اتفاقی می‌افتد. اگر بتوانید این بازه زمانی را تحمل کرده و بر بی‌حوصلگی خود غلبه کنید، در اغلب موارد، می‌توانید فعالیت مورد نظر را تا زمان طولانی‌تری ادامه دهید!
بی‌حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد
اصلی‌ترین عاملی است که می‌تواند فرد را مجددا به سمت مصرف مواد مخدر یا الکل سوق دهد؛ بنابراین، برنامه‌ریزی صحیح، انجام کارهای مورد علاقه، شروع یک فعالیت جدید، پر کردن زمان‌های بیکاری با برنامه‌های آموزشی و در نهایت، پایبند شدن نسبت به یک برنامه یا کار خاص، باعث میشود تا در درمان افسردگی بعد از ترک اعتیاد، موفق‌تر باشیم! چنانچه در این دوران سخت به سر می‌برید، بد نیست با یک پزشک متخصص اعصاب و روان از کلینیک زیما درمان در ارتباط باشید، تا در صورت نیاز بتوانید از راهنمایی‌های او بهره ببرید، و اقدام به درمان افسردگی شدید بکنید.
